بررسی تأثیر ناهمگنی بافت ریه بر توزیع دُز نقاط قبل و بعد از ریه در الکترون‌درمانی

زمینه و هدف: با توجه به استفاده وسیع از باریکه‌های الکترونی در تابش‌دهی ناحیه قفسه سینه و امکان قرار گرفتن تمام یا قسمتی از بافت ریه در مسیر این پرتوها و همچنین عدم قطعیت‌های قابل توجه در محاسبه میزان دُز به علت وجود این بافت ناهمگن، بررسی تأثیر ناهمگنی ریه بر توزیع دُز نقاط قبل و بعد از ریه در الکترون درمانی ضروری است. روش بررسی: صفحات چوب پنبه‌ای معادل بافت ریه، با ضخامت‌های مختلف ١، ۲ و ٣ سانتی متر درون فانتوم آب قرار گرفتند و برای انرژی‌های 9 MeV، 12 MeV  و 15 MeV تولید شده توسط دستگاه شتابدهنده خطی زیمنس پریموس پلاس و در میدان‌های 2r = 5، 10×10 و 15×15، دُزیمتری مطلق با اتاقک یونش PPC40 قبل و بعد از این صفحات انجام شد. در این مطالعه نیمه تجربی، ضرایب تصحیحی با استفاده از روش SSD موثر محاسبه و در داده های اولیه اعمال شد. برای انجام مقایسه‌های بعدی جهت بررسی صحت روش CET، دُزیمتری در عمقهای ۵/١، ۸/١، ۲/۲، 5/2 و ۵/٣ سانتی متری درون فانتوم همگن آب نیز صورت گرفت. یافته‌ها: پس از اعمال ضرایب تصحیح در داده های اولیه، به ازای هر سه ضخامت از بافت ناهمگن، در تمامی انرژی‌ها و میدان‌ها، میزان دُز قبل از ناهمگنی، از دُز نقطه متناظرِ هم عمقش در محیط همگن، کمتر و میزان دُز بعد از ناهمگنی از دُز نقطه متناظر هم عمقش در محیط همگن، بیشتر است. همچنین، درصد خطای تعیین دُز به روش CET نسبت به اندازه‌گیری مستقیم، در میدان 2r = 5 و در انرژی 9 MeV نسبت به سایر انرژی‌ها و میدان‌ها بالاتر است و در همه انرژی ها، در میدان 2r = 5، با افزایش ضخامت بافت ناهمگن، درصد خطای روش CET افزایش می یابد. نتیجه‌گیری: بافت ناهمگنِ معادل ریه باعث کاهش دُز جذب نقاط قبل از ناهمگنی و افزایش دُز جذب نقاط بعد از آن (نسبت به نقطۀ متناظرش در محیط همگن) می‌شود. همچنین در انرژی و میدان کوچکتر درصد خطای روش CET به صورت معنی­­داری بالاست و بکارگیری آن در موارد مشابه توصیه نمی­شود.